Απόβλητα & Κυκλική Οικονομία

  • 68%
    του συνόλου των αποβλήτων, είτε επαναχρησιμοποιείται, είτε ανακυκλώνεται, είτε αξιοποιείται περαιτέρω

  • 26%
    του νερού που καταναλώνεται στις εγκαταστάσεις ανακυκλώνεται και επαναχρησιμοποιείται

  • > 1 εκ. τόνοι
    ελαιωδών υγρών αποβλήτων έχουν επαναδιυληθεί από το 2015

Περιβάλλον, Ενέργεια
& Κλιματική Αλλαγή

Ελαχιστοποίηση των Αποβλήτων & Αύξηση
της Εφαρμογής Πρακτικών Κυκλικής Οικονομίας

Γιατί είναι ουσιαστικό;

Τον Μάρτιο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε το νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία, ένα από τα κύρια δομικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (European Green Deal) για τη βιώσιμη ανάπτυξη της Ευρώπης. Η μετάβαση της ΕΕ σε μια κυκλική οικονομία θα μειώσει το αποτύπωμα της κατανάλωσης των φυσικών πόρων και προοδευτικά θα οδηγήσει σε ένα βιώσιμο οικονομικό σύστημα με καινοτόμες θέσεις εργασίας.

Για τον Όμιλο ΕΛΠΕ η αξιοποίηση των υλικών και φυσικών πόρων σε όλο τον κύκλο ζωής τους αποτελεί σημαντική επιχειρηματική ευκαιρία και ανταπόκριση στη δέσμευση μας για την περιβαλλοντική προστασία.

Τα πετρελαιοειδή υλικά-παραπροϊόντα που χαρακτηρίζονται απόβλητα (ιδιοπαραγόμενα ή τρίτων) σε ένα στάδιο του κύκλου ζωής τους αποτελούν για εμάς σημαντική ευκαιρία, και αξιοποιούνται ως πρώτη ύλη στις παραγωγικές μας εγκαταστάσεις και ως καύσιμα υλικά, σύμφωνα με την επιχειρηματική προσέγγιση μας προς την κυκλική οικονομία.

Η συνεχής μείωση της ποσότητας των αποβλήτων προς τελική διάθεση συμβάλει σημαντικά στην ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων στο περιβάλλον και στην ανθρώπινη υγεία αλλά και στη σημαντική μείωση του λειτουργικού μας κόστους.

Η προσέγγισή μας

Υιοθετούμε και εφαρμόζουμε στον σχεδιασμό και την υλοποίηση της επενδυτικής μας στρατηγικής τις αρχές της κυκλικής οικονομίας μέσω βέλτιστων πρακτικών και τεχνολογιών σε ολόκληρο τον κύκλο ζωής προϊόντος όπως:

  • επαναχρησιμοποίηση νερού με σκοπό τη μείωση της κατανάλωσης φρέσκου νερού και της παραγωγής υγρών αποβλήτων.
  • μείωση των στερεών αποβλήτων προς υγειονομική ταφή μέσω επενδύσεων σε σύγχρονες μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων και μέσω συνεργειών για περαιτέρω αξιοποίηση από τρίτους, όπως ενεργειακή αξιοποίηση των ελαιωδών αποβλήτων των διυλιστηρίων από τρίτους ή άλλων αποβλήτων ως πρόσθετα στα παραγόμενα προϊόντα τους.
  • ανάπτυξη συνεργειών για την αξιοποίηση των αποβλήτων για ανάκτηση ενέργειας ή/και πρώτων υλών μεταξύ των πολυάριθμων δραστηριοτήτων του Ομίλου, όπως επαναδιύλιση ελαιωδών υγρών αποβλήτων που παράγονται από εγκαταστάσεις εμπορίας.

Ξεκινώντας από την εφαρμογή Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών στην παραγωγική διαδικασία και φτάνοντας μέχρι τη λειτουργία καινοτόμων διεργασιών τελικής επεξεργασίας και αξιοποίησης αποβλήτων, συνεχίζουμε να αξιοποιούμε ως πρώτη ύλη σημαντικές ποσότητες ελαιωδών αποβλήτων στα διυλιστήρια μας ενώ παράλληλα μειώνουμε σταθερά το ποσοστό των υλικών που καθίστανται απόβλητα και άρα δεν μπορούν να αξιοποιηθούν περαιτέρω.

Η φιλοδοξία μας

Προτεραιότητα μας αποτελεί η συνεχής αύξηση του ποσοστού αξιοποίησης των υλικών και φυσικών πόρων σε όλο τον κύκλο ζωής τους, μέσω της ανακύκλωσης και της επαναχρησιμοποίησης κατά τη παραγωγική διαδικασία αλλά και της ανάπτυξης ευρύτερων
συνεργειών.

Στόχος μας είναι η σημαντική μείωση των αποβλήτων που θα οδηγούνται προς τελική διάθεση-ταφή (έως 15% μέχρι το 2030).

Επίδοση – ποσοτικά στοιχεία

Το νερό είναι απαραίτητη πρώτη ύλη στην παραγωγική διαδικασία των εγκαταστάσεών μας. Για να διασφαλίσουμε τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτων, στοχεύουμε στη μείωση της ποσότητας νερού που χρησιμοποιούμε στις δραστηριότητές μας, στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση του, καθώς και στην υπεύθυνη απόρριψη του, μετά από επεξεργασία, στις εγκαταστάσεις μας, για την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεων. Πρωτοβουλίες εξοικονόμησης νερού υλοποιούνται συνεχώς σε όλους τους επιχειρηματικούς τομείς και το νερό που καταναλώνεται ανακυκλώνεται και επαναχρησιμοποιείται κατά 26% το 2020 στις εγκαταστάσεις παραγωγής (βλ. παρακάτω διάγραμμα).

Κατανάλωση & Ανακύκλωση-Επαναχρησιμοποίηση νερού (2015-2020)

Πιο συγκεκριμένα, παρακολουθούμε τη χρήση νερού εντοπίζοντας ευκαιρίες για μείωση της κατανάλωσης και επενδύουμε σε διεργασίες εξοικονόμησης νερού, ώστε να καταστήσουμε τις παραγωγικές μας εγκαταστάσεις, καθώς και τις διαδικασίες καθαρισμού, όσο το δυνατόν πιο αποδοτικές.

Τα θέματα που αξιολογούνται αφορούν άμεσα το νερό που χρησιμοποιείται (μετρήσεις ποιότητας, χρήση διαφόρων τύπων νερού (π.χ. θαλασσινού νερού για ψύξη, τεχνολογίες επεξεργασίας κ.λπ.)), αλλά και ευρύτερες παραμέτρους διαχείρισης (διαθεσιμότητα, ποιότητα). Αυτή η προσέγγιση μας δίνει τη δυνατότητα να εντοπίζουμε σε ποιους τομείς στις εγκαταστάσεις μας είναι απαραίτητο να επικεντρωθούμε ως προς την ορθή διαχείριση του νερού και ποιες δράσεις αποτελούν προτεραιότητα στην αντιμετώπιση τυχόν επιπτώσεων.

Οι κύριες πηγές απόληψης νερού το 2020 είναι το δημόσιο δίκτυο (82%) και η θάλασσα (15%). Το σύστημα διαχείρισης υδάτινων πόρων περιλαμβάνει την παρακολούθηση και την αναφορά της απόληψης, της ποιότητας και της απόρριψης νερού σε όλες τις εγκαταστάσεις και θυγατρικές ώστε συνεχώς να βελτιώνεται η αποδοτικότητα της χρήσης φυσικών πόρων.

Όσον αφορά στη διαχείριση των υγρών και στερεών αποβλήτων, συνεχίστηκε και το 2020 η προσπάθεια για μείωση της παραγωγής τους, τη μεγιστοποίηση της ανακύκλωσης για όσα ρεύματα αποβλήτων είναι αυτό εφικτό και στη συνέχεια, για τα υπόλοιπα ρεύματα αποβλήτων, της επιτόπου διαχείρισή τους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία.

Οι σύγχρονες μονάδες επεξεργασίας αποβλήτων, όπως οι μονάδες ολοκληρωμένης επεξεργασίας υγρών αποβλήτων τριών σταδίων στα διυλιστήρια του Ομίλου, εξασφαλίζουν τη συνεχή βελτίωση των επιδόσεων μας. Σε συμφωνία με την πορεία των τελευταίων έξι ετών, συνεχίστηκε και το 2020 η βελτίωση της πλειοψηφίας των δεικτών αποβλήτων και νερού από το σύνολο των δραστηριοτήτων του Ομίλου.

Συγκεκριμένα, το 2020 σημειώθηκε μικρή μείωση της παραγωγής υγρών αποβλήτων από το σύνολο των εγκαταστάσεων σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά, ενώ η συνολική κατανάλωση νερού μειώθηκε κατά 6,6%, με το ποσοστό ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης του να παραμένει στα υψηλά επίπεδα των προηγούμενων ετών.

Υγρά απόβλητα Ομίλου ανά εγκατάσταση (2015-2020)

Όσον αφορά τα στερεά απόβλητα, το 2020 υπήρξε αυξηση στη συνολική ποσότητα επεξεργασίας τους σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Σημειώνεται ότι οι ποσότητες των στερεών αποβλήτων στο μεγαλύτερο ποσοστό τους εξαρτώνται από τους καθαρισμούς δεξαμενών προϊόντων και συνεπώς, μεταβάλλονται από χρόνο σε χρόνο, ανάλογα με τον προγραμματισμό συντήρησης των δεξαμενών και δευτερευόντως με τη διαθεσιμότητα των μονάδων επεξεργασίας στερεών αποβλήτων (είτε εντός είτε εκτός της εγκατάστασης). Συγκεκριμένα το 2020, οι μεγαλύτερες αυξήσεις οφείλονται στη διαχείριση του συνόλου των χρησιμοποιημένων καταλυτών στα διυλιστήρια ως απόβλητα, ανεξάρτητα αν ένα σημαντικό ποσοστό αυτών αναγεννάται και επιστρέφει στο διυλιστήριο για επαναχρησιμοποίηση, και σε μικρότερο βαθμό στις εργασίες στο διυλιστήριο του Ασπροπύργου όπου πραγματοποιήθηκε προγραμματισμένη γενική συντήρηση.

Σύγκριση επιδόσεων στερεών αποβλήτων (2015-2020)

Η αύξηση των ποσοτήτων αποβλήτων προς διαχείριση συνοδεύτηκε από αύξηση της ποσότητας αλλά και του ποσοστού των αποβλήτων που αξιοποιήθηκαν, όπως φαίνεται και στα παρακάτω διαγράμματα που παρουσιάζονται οι τρόποι διαχείρισης – αξιοποίησης των παραγόμενων αυτών στερεών αποβλήτων για το έτος 2020. Συγκεκριμένα, φαίνεται ότι τo 2020 πάνω από 27.000 τόνοι αποβλήτων, περίπου το 68% του συνόλου, είτε επαναχρησιμοποιείται, είτε ανακυκλώνεται, είτε αξιοποιείται περαιτέρω μέσω διαδικασίας ανάκτησης πρώτων υλών.

Στερεά απόβλητα Ομίλου ανά μέθοδο διάθεσης

Σύνολο αποβλήτων που αξιοποιούνται (tn)

Διαχείριση Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ)

Επίσης, εκτός από τα τυπικά βιομηχανικά απόβλητα του κλάδου, συνεχίζουμε αμείωτη την προσπάθεια μας σε όλες τις εγκαταστάσεις και τα γραφεία του Ομίλου, με την ενεργό συμμετοχή των εργαζομένων, να ανακυκλώνουμε όσο το δυνατόν περισσότερα ρεύματα αποβλήτων, όπως χαρτί, πλαστικό, μικρές μπαταρίες, συσσωρευτές, λαμπτήρες φθορισμού, ηλεκτρονικό εξοπλισμό, αλουμίνιο, κ.ά. Το 2020 συνεχίστηκε για δεύτερη χρονιά το έργο πρότυπου ολοκληρωμένου συστήματος διαχείρισης Αστικών Στερεών Αποβλήτων (ΑΣΑ) στις Βιομηχανικές Εγκαταστάσεις Ασπροπύργου όπου πραγματοποιείται διαχωρισμός στην πηγή όλων των ρευμάτων – μέταλλο, πλαστικό, μπαταρίες, χαρτί, υπολείμματα τροφών και κοινά απορρίμματα.

Είναι πρώτη φορά που εφαρμόζεται σύστημα διαχείρισης ΑΣΑ τέτοιου μεγέθους στην χώρα και ειδικά σε βιομηχανικό περιβάλλον. Το πρόγραμμα επιδιώκει την επίτευξη ευρωπαϊκών και εθνικών στόχων ανακύκλωσης, μέσω της υιοθέτησης καινοτόμων και φιλικών προς την λειτουργία, συστημάτων διαχείρισης αστικών στερεών αποβλήτων, που συμβάλουν στην προώθηση των αρχών της κυκλικής οικονομίας. Απώτερος σκοπός είναι η ανάδειξη των ΒΕΑ σε πρότυπο επιτυχημένης ένταξης συστήματος σχεδόν μηδενικής παραγωγής ΑΣΑ που μπορεί να επεκταθεί σε όλες τις εγκαταστάσεις του Ομίλου, και να υιοθετηθεί σε μεγάλους οργανισμούς.

Επιπροσθέτως, για την ενίσχυση της ανακύκλωσης των αποβλήτων μπαταριών σε εθνικό επίπεδο, από το 2018 η ΕΚΟ ΑΒΕΕ παραλαμβάνει σε επιλεγμένα πρατήρια του δικτύου της (με τα εμπορικά σήματα ΕΚΟ και BP), σε όλη την Ελλάδα, τις χρησιμοποιημένες μπαταρίες από ΙΧ και φορτηγά αυτοκίνητα και έτσι δίνει τη δυνατότητα στους ίδιους τους πελάτες-καταναλωτές να συνεισφέρουν άμεσα στην ανακύκλωση αυτών των επικίνδυνων αποβλήτων. Η δράση επιλεγμένων πρατήριων-σημείων συλλογής χρησιμοποιημένων μπαταριών οχημάτων της ΕΚΟ ονομάζεται “Green Spots” και βασίζεται στην ευνοϊκή συνέργεια -σύμφωνα με τις αρχές τις κυκλικής οικονομίας- με την περιβαλλοντική πρωτοβουλία συστήματος διαχείρισης και ανακύκλωσης “Green Mission” της Sunlight Recycling. Όλα τα επιλεγμένα πρατήριων-σημεία “Green Spot” που συμμετέχουν στη συλλογή χρησιμοποιημένων μπαταριών παρουσιάζονται  στην ιστοσελίδα: www.greenmission.gr/green-spots.

Ανακτώμενη πρώτη ύλη

Ειδικά για τον κλάδο των διυλιστηρίων πετρελαίου, παρακολουθείται επίσης και το ποσοστό των πετρελαιοειδών αποβλήτων που ανακτώνται και επιστρέφουν στην παραγωγική διαδικασία ως πρώτη ύλη για επαναδιύλιση. Οι ποσότητες αυτές των αποβλήτων προέρχονται τόσο από την παραγωγική διαδικασία όσο και από τρίτους. Στον παρακάτω πίνακα παρουσιάζονται οι ποσότητες και τα ποσοστά ανάκτησης (επί του συνόλου της τροφοδοσίας) από τα διυλιστήρια του Ομίλου ενώ αξιοσημείωτο είναι ότι από το 2015 έχουν επαναδιυληθεί παραπάνω από 1 εκ. τόνοι ελαιωδών υγρών αποβλήτων.

Ανακτώμενη πρώτη ύλη – έτος 2020

Εγκατάσταση Ποσοστό ανάκτησης Ποσότητα (τόνοι)
Διυλιστήριο Ασπροπύργου 1,95% 144.320
Διυλιστήριο Ελευσίνας 1,35% 84.745
Διυλιστήριο Θεσσαλονίκης 0,98% 40.513

Εκτός των δεδομένων για την ποσότητα των αποβλήτων και στο πλαίσιο της εφαρμογής της Οδηγίας 2010/75/EE (IED) και των Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών-ΒΔΤ (Reference Document for the Refining of Mineral Oil and Gas- Decision 2014/738/EU) του κλάδου διύλισης, τα διυλιστήρια του Ομίλου έχουν ολοκληρώσει τις σχετικές επενδύσεις σε υλικοτεχνική υποδομή για τη μέτρηση και παρακολούθηση του νέου δείκτη Hydrocarbon Oil Index (HOI), ο οποίος αξιολογήθηκε ως αντιπροσωπευτικός του κλάδου της διύλισης και περιλήφθηκε στο κείμενο αναφοράς των Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών.

Από το τέλος του 2019 για το διυλιστήριο Ασπροπύργου και το τέλος του 2020 για το διυλιστήριο Ελευσίνας, ο δείκτης HOI περιελήφθηκε στους νέους Περιβαλλοντικούς Όρους Λειτουργίας και οι μετρήσεις του 2020 κινούνται σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από την οριακή τιμή των Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών. Η συνολική αξιολόγηση με βάση το δείκτη HOI αναμένεται να ολοκληρωθεί μετά την έκδοση των νέων Περιβαλλοντικών Όρων και για το διυλιστήριο Θεσσαλονίκης (εκτιμάται εντός του 2021).

Επόμενα Βήματα

  • Περαιτέρω βελτίωση των επιδόσεων σε σχέση με τους ποσοτικούς και ποιοτικούς δείκτες που παρακολουθούνται και στο πλαίσιο της συμμόρφωσης με την Οδηγία για τις Βιομηχανικές Εκπομπές (IED) και τα νέα όρια σύμφωνα με τα Συμπεράσματα των Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών για τη διύλιση πετρελαίου (REF ΒΑΤ Conclusions Decision).
  • Διερεύνηση εναλλακτικών τεχνολογιών για αξιοποίηση αποβλήτων ως πρώτες ύλες, με στόχο και την υποκατάσταση ορυκτών πρώτων υλών.
Προηγούμενη Ενότητα Περιβάλλον, Ενέργεια & Κλιματική Αλλαγή Ποιότητα Αέρα
Επόμενη Ενότητα Κοινωνία